Özel Eğitim Görüyor Ama?

    Doğumdan hemen sonra ya da ilk çocukluk yıllarında çocuğunuzun özel çocuklardan biri olduğunu öğrendiniz. Durumun ciddiyeti ile beraber her ailenin yaşayacağı şok/inkar/kabullenme evrelerini tamamladınız ve şimdi kolları sıvama zamanı.  
   Özel eğitim nedir, ne değildir? Çocuğum özel eğitim görüyor, ama ne yeterli mi? Özel eğitimin tam nitelikli olduğundan emin olmak için nelere dikkat etmeliyim? Yasal haklarım neler? Ne kadar süre Özel Eğitim görecek? Sadece gittiği kurumda özel eğitim görmesi yeterli mi?.. Ve daha bir çok soru kafanızın içinde dönüp duruyor doğal olarak. Bu yazıda genel bir çerçevede ve kısaca bu soruların cevaplarına değinmeye çalışacağım.

    Öncelikle ''Özel Eğitim nedir?'' sorusuna net bir cevapla başlayalım.   Fiziksel, zihinsel, iletişimsel, sosyal ve duygusal gelişimlerindeki özellikleri nedeniyle, normal gelişiminden farklılık gösteren-özel durumu olan çocukların eğitimleri için, normal eğitimden farklı olarak özel yetiştirilmiş personel, özel geliştirilmiş programlar, özel araç gereçler ve bazen özel düzenlenmiş çevre ile uygulanan eğitim şekline ''Özel Eğitim'' denilmektedir. Temel amacı, özel gereksinimli bireyi, ulaşabileceği en ''bağımsız'' yaşam şekline yaklaştırmaktır.

  Peki ''özel eğitim gereksinimli''  bireylerin eğitimleri ile ilgili bazı temel yasal hakları nelerdir?

• - 0-21 yaş arasındaki bireyler, yetersizlikleri ne olursa olsun özel eğitimden yararlanabilir
• - Bireyselleştirilmiş eğitim programları (BEP)
• - Parasız ve uygun eğitim
• - Herhangi bir fark gözetmeksizin değerlendirme
• - Aile katılımı
• - Yasal uygulama hakkı

   Bu haklardan yararlanamama konusunda ailelerin itiraz etme hakları da vardır. Ailelerin itiraz haklarından olan konulardan bazıları ise;

• - Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesindeki Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunda 15 gün içinde yerleştirme ile ilgili cevap alamazsa idari mahkemelerine başvurabilir.
• - Eğitsel değerlendirme ve tanılama ile yerleştirme kararlarının her birine birer defa olmak üzere, kararın kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde itiraz edebilir.
• - Eğitsel değerlendirme ve tanılama ile yerleştirme kararlarıyla ilgili Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu’na yapılacak itirazlar incelenerek, en az 30 gün içerisinde sonuçlandırılır. Sonuç; veliye, okula ve RAM’a (Milli Eğitime bağlı Rehberlik ve Araştırma Merkezi) yazılı olarak bildirilir. 30 gün içinde cevap verilmemesi halinde, idare mahkemelerine başvurabilir.
• - Eğitsel değerlendirme ve tanılama ile yerleştirme kararlarıyla ilgili Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu’na yapılacak itirazlar incelenerek, en az 30 gün içerisinde sonuçlandırılır. Sonuç; veliye, okula ve RAM’a yazılı olarak bildirilir. 30 gün içinde cevap verilmemesi halinde, idare mahkemelerine başvurabilir. (T.C Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği)

    Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı nedir, ne değildir?

    Bir özel eğitim programıdır. Özel gereksinimli çocuğa kazandırılacak davranışların neler olduğu, bunların nasıl, nerede, ne zaman kazandırılacağını planlayan dökümandır. Çocuğun şu anki performans düzeyini, kısa dönemli amaçları, uzun dönemli amaçları, öğretim sürecini, kullanılacak araç gereçleri ve değerlendirme ölçütlerini kapsar. 

    -BEP asla bir grup için hazırlanmaz, bireyseldir.
    -Hazırlanan BEP değiştirilemez değildir. Uygulama sürecinde karşılaşılan güçlükler veya ihtiyaç değişikliklerine göre değiştirilebilir. 
    -Asla tek bir kişi tarafından hazırlanmaz!!! (Bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme birim üyeleri tarafından hazırlanır ve bu birim üyeleri; Başkan, özel eğitimi uygulayan öğretmen, aile, çocuğun kendisi, rehber öğretmen/psikolojik danışman, çocuk gelişimci/çocuk gelişimi uzmanı gibi bireyleri kapsar) 
   -Günlük bir eğitim/öğretim planı değildir, uzun bir süreci kapsar. 
   -Uygulayıcı kişi, kesinlikle hazırlanan BEP in ekibi içerisinde yer almış biri olmalıdır.   -BEP özel eğitim gereksinimi olan her çocuğun yasal hakkıdır.

Kısaca yararları;

•  -Çocuğunuzun farklılığından kaynaklanan özel gereksinimlerinin en iyi şekilde belirlenmesini ve karşılanmasını sağlar.
•  -Özel eğitim derslerinin sistemli bir şekilde düzenlenmesini ve ilerlemesini sağlar. Çocuğun öğrenme ve ilerlemesinin kayıt altına alınmasını gerektirir. (Özel eğitim sürecinde ilerleme için sistem ve kayıt oldukça önemlidir.)
• -Ailenin çocuk hakkında doğru ve net bilgi sahibi olmasını sağlar. Aile ile eğitimciler arasında iletişimi kuvvetlendirir, aile ekibin bir parçası olur. (Özel eğitim sürecinde en temel taşlardan biri ''aile işbirliği ve katılımı''dır)
• -Uygulayıcı eğitmenin hata yapma olasılığını düşürür ve başarısız olmasını engeller. 
• -Öğretilen becerilerin işlevsel olmasını sağlar.

    Tüm bu bilgiler doğrultusunda; güvenilir bir ekip tarafından, tüm yasal ve etik kurallara çerçevesinde, bilimsel verilere dayanarak, aile işbirliği ile gerçekçi hedeflere yönelik hazırlanmış bir BEP, çocuğunuzun özel eğitim sürecinin en verimli şekilde devam ettiğinin teminatı olacaktır. Kitabına uygun hazırlanmış bir ''bireyselleştirilmiş eğitim programı'' tarafların haklarını güvence altına bir nevi taahhütnamedir. 

    Ayrıca aile katılımı, işbirliği ve desteği bu sürecin en önemli faktörlerindendir. Eğer sizin desteğiniz, özveriniz, sevginiz ve sabrınız olmazsa, en iyi ellerden hazırlanmış, en iyi bireyselleştirilmiş eğitim programı dahi tam fayda sağlamayacaktır.